Małżeństwo jednopłciowe w Polsce i na świecie

Małżeństwo jednopłciowe to trwały związek dwóch osób tej samej płci, uznany przez prawo, religię lub społeczność. Jest to więc jedna z istniejących form małżeństwa. Wprowadzanie takiej możliwości miało różny przebieg w każdym kraju. Wszystko zależy od wyznania większości obywateli oraz nastawienia społeczeństwa. Wbrew pozorom, nie jest to nowo pojawiający się temat – związki jednopłciowe istnieją już od niepamiętnych czasów, a wiele cywilizacji starożytnych uznawało takie małżeństwa.

Ślub gejów lub lesbijek – co oznacza równość małżeńska?

Równość małżeńska oznacza całkowite zrównanie praw par tej samej i różnej płci. Kwestia ta obejmuje takie aspekty jak:

• otrzymywanie informacji o stanie zdrowia nieprzytomnej żony lub męża przebywających w szpitalu;
• prawo do pochówku zmarłego partnera;
• wspólność majątkową i możliwość łącznego rozliczania podatków;
• dziedziczenie po swoim współmałżonku bez obowiązku płacenia podatku;
• objęcie swojego partnera ubezpieczeniem zdrowotnym;
• możliwość otrzymania zasiłku dla osób opiekujących się ciężko chorym partnerem;
• prawo do adopcji dziecka;
• możliwość odbycia ceremonii w Urzędzie Stanu Cywilnego i na jego mocy uzyskania nazwy „małżeństwo”.

Stanowisko broniące prawa do zawierania małżeństw jednopłciowych argumentowane jest założeniem, że każdy człowiek na ziemi ma prawo do miłości i jej samodzielnego wyboru. W związku z tym, instytucja małżeństwa nie powinna być ograniczana wpływami religii lub polityki, a spełniać potrzeby obywateli. Pełna legalizacja związków jednopłciowych rozwiązuje wiele problemów natury etycznej, praktycznej, ekonomicznej, a nawet przyczynia się do większych korzyści dla państwa.

Argumenty przeciwko ślubom lesbijek i gejów bazują głównie na przekonaniach religijnych, rozumienia tradycyjnej definicji małżeństwa oraz braku poparcia społecznego w danym kraju. Nastawienie społeczne w państwie pełni dużą rolę w procesie legalizacji małżeństw jednopłciowych, ponieważ przeważnie odbywa się to na skutek głosowania i wyboru rządzących polityków.

Małżeństwo jednopłciowe w Polsce

Art. 18 Konstytucji RP głosi: „Małżeństwo jako związek kobiety i mężczyzny, rodzina, macierzyństwo i rodzicielstwo znajdują się pod ochroną i opieką Rzeczypospolitej Polskiej.” Oznacza to, że ślub lesbijek lub gejów nie jest objęty taką samą ochroną konstytucyjną jak związki hetero. Polscy politycy, i część społeczeństwa, twierdzą, że nie powinno się zmieniać funkcjonującej definicji rodziny.

W Polsce ochrona praw par jednopłciowych jest więc raczej niewielka. Stopniowo i powoli się to zmienia, wraz z wchodzeniem w życie nowych orzeczeń Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. Na ich mocy zwiększa się zakres uprawnień, jakie państwo powinno zapewniać osobom będącym w takich związkach – nawet jeżeli nie ma w nich możliwości zawarcia małżeństw.

Brak rozwiązań ustawowych nie oznacza, że pary jednopłciowe w Polsce są całkowicie bezradne – choć formalności są dla nich bardziej skomplikowane. Jedna dostępna dla nich opcja to podpisanie umowy cywilno-prawnej, która ma za zadanie uregulować wybrane aspekty. Co prawda, nie gwarantuje to prawa do adopcji i niektórych powyżej opisanych kwestii. Jednakże umożliwia m.in. dostęp do informacji medycznych, udzielanie pełnomocnictw oraz reguluje kwestie spadku. Niestety, nawet sporządzenie dokumentu nie zawsze oznacza respektowanie jego ustaleń.

Ślub homoseksualny – w jakich krajach jest dozwolony?

Małżeństwo jednopłciowe uznaje się obecnie w 26 krajach. Należą do nich:

• Holandia;
• Belgia;
• Kanada;
• Hiszpania;
• RPA;
• Norwegia;
• Szwecja;
• Islandia;
• Portugalia;
• Argentyna;
• Dania;
• Urugwaj;
• Nowa Zelandia;
• Francja;
• Brazylia;
• Wielka Brytania (oprócz Irlandii Północnej);
• Luksemburg;
• Irlandia;
• Meksyk;
• Stany Zjednoczone Ameryki;
• Kolumbia;
• Finlandia;
• Niemcy;
• Australia;
• Austria;
• Malta.

Do powyższej listy można też częściowo doliczyć Izrael. W tym kraju uznaje się małżeństwa homoseksualne jako pełnoprawnie działające, lecz nie można zawierać ich w kraju. Sama ceremonia musi więc odbyć się gdzie indziej. Po powrocie do Izraela, taki związek może normalnie funkcjonować.

Małżeństwo jednopłciowe na świecie – największe rygory

Choć w Polsce zawarcie małżeństwa jednopłciowego nie jest możliwe, to takim parom przysługują te same prawa co nieformalnym związkom różnopłciowym pozostającym we wspólnym pożyciu. W niektórych krajach świata, sytuacja jest znacznie gorsza. W państwach islamskich, homoseksualizm należy do jednych z najsurowiej karanych przestępstw, za które grozi chłosta, więzienie, a nawet śmierć. Niestety, osobom o tej orientacji może wciąż grozić kara śmierci w niektórych miejscach. Do takich krajów należą:

• Afganistan;
• Pakistan;
• Arabia Saudyjska;
• Somalia;
• Sudan;
• Jemen;
• Nigeria;
• Mauretania;
• Brunea;
• Iran;
• Republika Czeczeńska w Rosji.

Niestety, w Polsce wciąż wiele osób należących do społeczności LGBTIQ+ jest dyskryminowanych. Małżeństwa jednopłciowe nie są uznawane jako pełnoprawne, a więc pary homoseksualne nie mogą cieszyć się takimi samymi przywilejami i ochroną jak związki dwupłciowe. Mimo to, Parlament Europejski wciąż dąży do zmniejszenia przeszkód napotykanych przez osoby LGBTIQ+ w korzystaniu ze swoich praw w krajach europejskich. Jest to jednak proces, który nie wydarza się z dnia na dzień, co najwyraźniej widać po krajach islamskich i ich rygorystycznych karach.

• Nazwisko dwuczłonowe po ślubie. Czy trzeba zmieniać? W jaki sposób łączyć nazwiska? Możliwe połączenia i warianty
• Kiedy wdowa traci rentę po mężu? Aktualne przepisy
• Wymiana prawa jazdy po ślubie – kiedy i jak to zrobić? Sprawdź, o czym musisz pamiętać!
• Intercyza po ślubie – na czym polega małżeńska rozdzielność majątkowa? Kiedy podpisać intercyzę? Sprawdź!
• Wspólnota majątkowa – czym jest? Co musisz wiedzieć, zawierając związek małżeński? Sprawdź!
• Formalności po ślubie – gdzie się zgłosić i jakie dokumenty wymienić, aby w pełni wkroczyć w związek małżeński?