Osoby, które wstąpiły w związek małżeński i mają tę procedurę za sobą, zgodnie przyznają, że to jeden z najbardziej denerwujących momentów. Pytania zadawane przez księdza mają bardzo intymny charakter – czasami przyszli małżonkowie dowiadują się nowych rzeczy o sobie lub drugiej połówce. Protokół przedślubny dzieli się na 4 podstawowe części, a narzeczeni po zapowiedziach i naukach przedmałżeńskich na pytania księdza odpowiadają osobno. Zgodnie z prawem kanonicznym nie mogą słyszeć swoich odpowiedzi. Na koniec ksiądz podsumowuje zebrane dane, rozwiewa ewentualne wątpliwości i daje dokument do podpisu.
Czym jest protokół przedślubny?
Protokół przedślubny to oficjalny, urzędowy dokument kościoła katolickiego, niezbędny do uzyskania ważnego, kanonicznego ślubu kościelnego i ślubu konkordatowego. Stanowi swoiste świadectwo dojrzałości narzeczonych oraz pełnej świadomości blasków i cieni wynikających ze wspólnego życia, wychowywania dzieci, wzajemnych relacji emocjonalnych oraz wszelkich obowiązków małżeńskich. Brak tego dokumentu w aktach może stanowić podstawę do unieważnienia zawartego małżeństwa przez sąd kościelny.
Jakie pytania zadaje ksiądz?
Dokładna treść pytań w protokole przedślubnym uzależniona jest od statusu narzeczonych. Na przykład w rozmowie z osobą innego wyznania lub wiary ksiądz poruszy kwestie chrześcijańskich wartości. Z kolei katolik, przygotowujący się do tzw. ślubu jednostronnego, może spodziewać się dodatkowych pytań o styl życia i zwyczaje rodziny swojej narzeczonej. Zwykle chodzi o kształtowanie i dobro potomstwa różnowierców. Każdy protokół przedślubny zawiera 4 „rozdziały” – a w przypadku „związków mieszanych” minimum 5:
- dane personalne – podstawowe informacje o narzeczonych;
- przeszkody małżeńskie – okoliczności, które uniemożliwiałyby danej parze wzięcie kościelnego ślubu;
- wady oświadczenia woli zawarcia małżeństwa – kwestie, które po czasie mogłyby spowodować uznanie ślubu za nieważny;
- małżeństwa mieszane z braćmi odłączonymi, z niechrześcijanami, z niewierzącymi i niepraktykującymi – różnice w zakresie wyznawanych wartości i problemy, które mogą powstać w takiej sytuacji;
- duszpasterska rozmowa z narzeczonymi – podsumowanie protokołu przedślubnego i dopełnienie ostatnich formalności.
Termin na spisanie protokołu przedślubnego w kancelarii parafialnej
Prawo kanoniczne nie określa precyzyjnie, kiedy powinien być sporządzony ten dokument. Tak naprawdę wszystko zależy od księdza, wewnętrznych wytycznych parafii oraz osób zamierzających zawrzeć małżeństwo. Czasami protokół przedślubny sporządza się na pół roku przed wyznaczonym terminem uroczystości, innym razem wystarczy dosłownie parę dni odstępu. W praktyce najczęściej spisuje się go na ok. 3 miesiące przed ślubem. Czasami trwa to kilkadziesiąt minut, w innej parafii normą będą wielogodzinne rozmowy i dyskusje z księdzem lub diakonem.
Dokumenty niezbędne przy protokole przedślubnym
Do protokołu przedślubnego należy załączyć konkretny zestaw dokumentów. Niektóre oczywiście wyłącznie w sytuacji, gdy takowe istnieją:
- świadectwo i metryka chrztu;
- poświadczenie ukończenia katechezy i nauk przedmałżeńskich;
- prośba o oficjalne zapowiedzi ślubu w parafii;
- odpis aktu małżeństwa z urzędu stanu cywilnego;
- zaświadczenie konkordatowe.
Duszpasterska rozmowa z księdzem – co dokładnie zawiera protokół przedślubny?
Dokładną zawartość protokołu przedślubnego określa Dekret ogólny o przeprowadzaniu rozmów kanoniczno-duszpasterskich z narzeczonymi przed zawarciem małżeństwa kanonicznego. Większość księży katolickich trzyma się go ściśle – a to często oznacza konieczność szczegółowego rozwinięcia odpowiedzi. Po zmianach z 2020 roku Kościół wymaga od narzeczonych konkretów – zdawkowe „tak” i „nie” przestało wystarczać.
Protokół przedślubny – dane personalne narzeczonych
Na początku podają następujące informacje:
- nazwisko (panieńskie/kawalerskie, rodowe, poprzednio używane);
- imiona;
- imię, zawód ojca;
- imię, panieńskie nazwisko matki;
- seria, numer, miejsce i data wydania dowodu osobistego;
- data, miejsce urodzenia;
- data, parafia chrztu;
- rok, parafia pierwszej komunii;
- rok, parafia bierzmowania;
- stały lub tymczasowy adres zamieszkania;
- adres swojej parafii, dane parafii z poprzednich miejsc zamieszkania;
- adres zamieszkania rodziców;
- stan cywilny;
- wykształcenie i zawód;
- wyznanie i obrządek;
- stosunek do moralności chrześcijańskiej;
- zrozumienie potrzeb uczestnictwa w mszy św., sakramentów, modlitwy;
- czy zamierza przed ślubem w sposób świadomy przystąpić do sakramentu pokuty i przyjąć Komunię Świętą?
- ukończenie katechizacji;
- czas poznania drugiej połówki;
- czas zaręczyn;
- znajomość rodzin;
- wiedza rodziców/opiekunów o planowanym małżeństwie;
- czy dali zgodę? Jeżeli nie – dlaczego?
Protokół przedślubny – przeszkody małżeńskie
Dzielą się na 10 kategorii:
- Przeszkody niezdolności fizycznych:
- Wątpliwości co do własnego stanu zdrowia;
- Niezdolność spłodzenia dzieci;
- Brak możliwości współżycia małżeńskiego.
- Przeszkody więzi małżeńskich:
- Zawarcie związku małżeńskiego z inną osobą. W jaki sposób to małżeństwo się skończyło?;
- Związek cywilny z inną osobą. Kiedy i jak doszło do rozwodu?;
- Pewne zobowiązania względem współmałżonka, dzieci lub innych osób z poprzedniego związku.
- Przeszkoda występku – jeżeli któreś z narzeczonych jest współwinne śmierci dawnego współmałżonka jednej ze stron;
- Przeszkoda pokrewieństwa – w linii prostej lub do 4. stopnia pokrewieństwa w linii bocznej;
- Przeszkoda powinowactwa narzeczonych w linii prostej;
- Przeszkoda przyzwoitości publicznej – kiedy wcześniej istniał nieważny związek małżeński lub konkubinat z krewnymi drugiej strony;
- Przeszkoda pokrewieństwa prawnego – stosunek rodzicielstwa lub rodzeństwa na skutek adopcji prawnej;
- Przeszkoda święceń – przyjęcie święceń diakonatu lub kapłaństwa;
- Przeszkoda wieczystego i publicznego ślubu czystości – wcześniejsze złożenie ślubu czystości w zakonie;
- Przeszkoda pokrewieństwa duchowego – narzeczonych łączą relacje w związku z sakramentem chrztu.
Protokół przedślubny – wady oświadczenia woli zawarcia małżeństwa
Pytania z tej części dotyczą dobra dzieci oraz sakramentalności małżeństwa – jego nierozerwalności i jedności, rozumianej jako wyłączność. Pojawiają się również tematy obowiązków małżeńskich oraz dobrowolności wzięcia ślubu katolickiego:
- chęć zawarcia małżeństwa zgodnie z nauką Kościoła do śmierci;
- wewnętrzny stosunek do nauki Kościoła o nierozerwalności i wierności w małżeństwie;
- opinia o rozejściu się lub separacji w razie problemów w związku;
- chęć spłodzenia potomstwa w małżeństwie i wychowania dzieci po katolicku;
- etyka katolicka w planowaniu rodziny;
- choroby psychiczne w rodzinie;
- przekonanie o zdrowiu psychicznym;
- zdolność do zrozumienia praw i obowiązków małżeńskich;
- brak wiedzy o przewlekłych lub dziedzicznych chorobach drugiej strony;
- nadużywanie alkoholu i innych środków odurzających, wiedza drugiej strony o uzależnieniu;
- stawianie wymagań i warunków uzależniających zawarcie lub trwanie małżeństwa w przeszłości, teraźniejszości czy przyszłości;
- stanowisko drugiej strony wobec nich;
- samodzielność decyzji narzeczonych o ślubie, ew. rodzaj nacisków osób trzecich;
- inne okoliczności przymusu wstąpienia w związek małżeński (np. względy materialne, obawa zniesławienia);
- zatajanie przed sobą okoliczności mogących zakłócić wspólnotę życia małżeńskiego (np. niepłodność, nałogi, zobowiązania finansowe).
Protokół przedślubny – małżeństwa mieszane
Pytania zawarte w protokole do strony katolickiej:
- czy zdaje sobie sprawę z zagrożenia dla zgodnego pożycia w małżeństwie, wynikającego z różnic w sprawach najbardziej wewnętrznych, czego może nie dostrzegać?;
- jak postąpi podczas konfliktu w sprawach moralnych i wychowania dzieci, gdy żadna strona zgodzi się na ustępstwa?;
- czy zgodzi się na postępowanie wbrew prawu bożemu, czyli życie grzeszne w imię zachowania wspólnoty w małżeństwie?
W części kierowanej do osoby niekatolickiej protokół zawiera pytania o:
- konsekwencje różnicy poglądów i moralnej oceny moralnej wielu spraw;
- naturalny obowiązek tolerancji względem przekonań i zobowiązań strony katolickiej;
- obowiązki sumienia współmałżonka;
- uznanie jedności i nierozerwalności małżeństwa oraz jego celów – dobra małżonków oraz zrodzenia i wychowania dzieci.
Podczas spisywania protokołu przedślubnego proboszcz zadaje intymne pytania
Dla części narzeczonych mogą być niezwykle krępujące. Dla księży nie ma żadnych tematów tabu. Niektóre młode pary porównują protokół małżeński do przesłuchań inkwizycji. Czy słusznie? Podstawowy cel, dla którego protokół przedślubny w ogóle powstaje, to sprawdzenie gotowości narzeczonych do małżeństwa. Przekroczenie granicy intymności stanowi niejako obowiązek proboszcza. To nie spowiedź przedślubna, ale i tak nie należy niczego zatajać.
Protokół przedślubny to dokument potrzebny do zawarcia małżeństwa kościelnego – i nie ma od tego żadnych wyjątków. Aby go sporządzić, wystarczy zgłosić się do kancelarii parafialnej w miejscu zamieszkania jednej ze stron związku. Zwykle dokument spisuje proboszcz udzielający potem ślubu. Z protokołem przedślubnym wiąże się sporo stresu – podobnie jak ze spowiedzią – ale po prostu musisz przez to przejść.
Zobacz także:- Czym są nauki przedmałżeńskie? Sprawdź przydatne informacje na temat kursów przedmałżeńskich dla narzeczonych!
- Spowiedź przedślubna. Jak się spowiadać przed ślubem? Sakrament i rachunek sumienia
- Przysięga małżeńska na ślub kościelny i cywilny. Tekst przysięgi małżeńskiej w kościele i w urzędzie stanu cywilnego
- Religijne życzenia z okazji rocznicy ślubu
- Pieśni na ślub. Wybór oprawy muzycznej ślubu kościelnego
- Wino na prezent ślubny – czym kierować się przy wyborze? Sprawdź!
